Akşehir´den Kıbrıs Adasina Göc

.

Kıbrıs adasinin Osmanlı imparatorlugu tarafından 1571 yılında fethinden hemen sonra başlayan iskân faaliyetlerini gösteren, başbakanlık arşivinde kayıtlı 1572 yılına ait Mevkufat defterinde Kıbrıs´a Akşehir´den göç eden aile (!) sayısı 130 olarak verilmiştir. Bir ailenin o zamana göre 5 kisiden olustugunu var sayarsak, ortalama 650 kisi Akşehir´den Kıbrıs adasina göc etmis diyebiliriz.

Osmanlıların Kıbrıs'ı fethi sırasında, köylerde yaşayanlar evlerini tark edip dağlara kaçtı. Savaş bitince bazıları köylerine geri dönerken, bazıları Venediklilerle İtalya'ya göç etti. 1572 yılında yapılan incelemelerde toplam 76 köyün terk edildiği ortaya çıktı. Dönemin ikinci beylerbeyi Sinan Paşa, padişah II. Selim'e adanın topraklarının tarıma elverişli olduğunu ve bu nedenle adaya Türklerin bir an önce yerleştirilmesi gerektiğini söyledi. Bu öneriyi yerinde bulan II. Selim, 21 Eylül 1571 tarihinde Türklerin adaya yerleştirilmesini emreden bir ferman çıkardı. Bu fermanın kopyaları Karaman, İçel, Yozgat, Alanya ve Antalya kadılarına gönderildi.

Kıbrıs'a göçü emreden fermanın ilk sayfası

Göçün büyük bir kısmı birkaç yıl içinde tamamlansa da 18. yüzyılın ortalarına kadar göç devam etti. İstanbul'daki Başbakanlık Arşivi 1572 yılında göç edenlerin sayısını 1689 olarak vermektedir. Mevkufat Defteri ise 1572'de göç veren bölgeleri ve aile sayılarını şu şekilde vermektedir:

Bölge	Göç eden aile sayısı
Aksaray	225
Beyşehir	262
Seydişehir	202
Endügi	145
Develihisar	197
Ürgüp	64
Koçhisar	88
Niğde	172
Bor	69
Ilgın	48
Ishaklı	87
Akşehir	130
Toplam	1689

Bu bölgelerin tamamı Orta Anadolu'dadır. Bu dönemde Kıbrıs'a pek çok Yörük gelmiştir. 777 aile ise gönüllü olarak Kıbrıs'a göç etmiştir.

Göç edenlerin tamamı iyi huy kontrolünden geçmiştir. Ayrıca gelecekteki iyi huylu davranışları için bir de kefil göstermeleri istenmiştir.

Göç edenlerin sadece mesleklerini icra etmelerine izin verilmiştir. Buna göre bir çiftçi, çiftçilikten başka bir işle uğraşamıyordu.

1581 yılında kadar göç eden aile sayısı 8000'e çıkmıştır; fakat planlara göre bu sayının 12,000 olması gerekmekteydi. İçel, Yozgat, Kadirli, Antalya, Halep ve civar bölgelerden de göç edenler olmuştur. Halep'ten göç eden aile sayısı yaklaşık 200'dür.

1572 den bugüne kadar ca. 500 yil icinde Aksehir´den göc edenlerin simdiki durumu bir doktora tezi olarak ele alinabilir. Doktora tezi hazirlayacaklara duyrulur :)

Kaynak:
ORHONLU Cengiz., (1971), Osmanlı Türklerinin Kıbrıs Adasına Yerleşmesi (1570-1580)
Gazioğlu, Ahmet C. (1990). The Turks in Cyprus: a province of the Ottoman Empire (1571-1878)

http://www.kibrisabakis.com/kibris-agzi
tr.wikipedia.org
.